Thận trọng với tổ yến sào giả để không mất tiền vô ích

Tổ yến sào theo từ Hán Việt là tổ của chim yến (không phải là tổ chim trên cao được lấy xuống bằng cách bắc sào như dân gian truyền miệng) được làm từ chính nước miếng của loài chim này. Tổ yến sào được xếp vào hàng cao lương mỹ vị, là một trong tám món ăn bổ dưỡng (bát trân) mà chỉ có vua chúa và giới quan lại quyền quý thời xưa mới được dùng đến.

Thị trường yến ngày càng náo loạn

Hiện nay, thị trường yến lại được “hâm nóng” bởi nhu cầu của người tiêu dùng tăng cao. Yến, đặc biệt là yến huyết, được bày bán tràn lan ở các chợ, cửa hàng dọc đường hoặc sang tay từ người này qua người khác.

Ngày nay, tổ yến sào không còn là sản phẩm dành riêng cho giới thượng lưu, mà người bình dân cũng dùng nhiều. Ghi nhận tại nhiều địa điểm kinh doanh tổ yến sào ở khu vực trung tâm TPHCM, mức giá của 100 gram (1 lạng) tổ yến sào dao động từ 3-4 triệu đồng, tới hàng chục triệu đồng. Có nơi 100 gram tổ yến sào chỉ hơn 1 triệu đồng. Trong khi, những cửa hàng kinh doanh riêng lẻ chỉ bán một số loại tổ yến sào nhất định, các sạp bán tổ yến sào tại một số chợ lớn như chợ Bình Tây, chợ An Đông (TPHCM)… có đầy đủ chủng loại được người bán giới thiệu có xuất xứ từ nhiều vùng nuôi yến nổi tiếng, như Nha Trang, Đà Nẵng, Phú Yên, Cần Giờ,… Tuy nhiên, những địa điểm nuôi nổi tiếng đó cũng chính là thông tin duy nhất được in trên bao bì của những sản phẩm này. Tất cả đều được chứa trong những túi nilon sơ sài, hàn kín hoặc buộc thun ở miệng.

Bên cạnh đó, nhiều trang web, trang mạng xã hội kinh doanh tổ yến sào cũng được hình thành với cùng một tên gọi, thương hiệu làm người tiêu dùng khó phân biệt được đâu là thật, đâu là giả.

Giới kinh doanh còn có cách làm giả tổ yến sào huyết khá đơn giản là sử dụng phân chim yến hòa với nước cho vào thùng xốp, phía trên đặt một cái vỉ rồi xếp tổ yến sào lên, đậy kín lại. Sau 3-4 tháng, những tổ yến sào này sẽ có màu đỏ. Ngoài ra, người bán còn sử dụng phẩm màu để ngâm hoặc phun lên tổ yến sào. Yến huyết giả còn được làm từ nguồn nhập ở Malaysia do giá rẻ hơn hàng trong nước khá nhiều.

Chị Thảo Vi – chủ một trại yến cho rằng, nếu không là người trong nghề thì thật khó để phân biệt tổ yến sào thật giả bằng mắt thường. Đặc biệt, nếu tổ dính nhiều phân chim sẽ rất mất vệ sinh, không ăn được”, chị Thảo Vi nói.

Biết cách phân biệt để không mua phải tổ yến sào giả

Bác sĩ Trần Ngọc Lưu Phương (chuyên khoa nội tiêu hóa – Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, TPHCM) cho biết: Những loại tổ yến sào giả, pha chế, xử lý bằng hóa chất, chất tẩy, những chất cấm dùng trong công nghiệp thực phẩm để bán thu lợi nhuận cao, không những làm người mua tốn nhiều tiền mà còn tích tụ gây suy gan, suy thận… tổn hại sức khỏe. Theo bác sĩ Lưu Phương, tổ yến sào là loại thức ăn chứa thành phần dinh dưỡng khá cao, gồm 18 loại axit amin, trong đó có một axit amin hiếm, hàm lượng cao, chứa nhiều yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể. Vì thế, để đảm bảo giá trị dinh dưỡng cao nhất, người tiêu dùng nên lựa chọn những tổ yến sào thiên nhiên nguyên chất.

Chủ một số đơn vị kinh doanh yến chia sẻ, nếu muốn mua tổ yến sào chất lượng thì phải mua ở những nơi uy tín, có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng. Anh cũng chỉ cách nhận biết: Tổ yến sào thật trông to, nhỏ không đều, đen đúa, lốm đốm, khô khốc nhưng khi cầm lên thì dẻo và bẻ không dễ gãy như yến giả. Đáy tai yến có màu đen sậm vì bám vào đá núi. Ngoài ra, còn có loại tổ yến sào đã qua sơ chế có mùi khét của dầu ăn do sau khi thu hoạch, ngâm trộn chung với dung dịch dầu ăn nhằm lược bỏ lông và tạp chất, thu lại sợi yến nguyên chất, ép thành từng bánh nhỏ. Loại tổ yến sào này không phải hàng giả nhưng chất lượng thì khó xác định, do có nơi còn làm thủ thuật như pha rau câu, quét đường phèn hoặc lòng trắng trứng để gia tăng trọng lượng.

Tổ yến sào thật màu trắng ngà, có mùi tanh. Khi ngâm một ít yến vào nước, tổ yến sào giả sẽ nhão ra, tổ yến sào thật ngâm hoặc nấu đều không nhão mà từng sợi yến vẫn nguyên vẹn. Hoặc lấy tổ yến sào cho vào dung dịch i-ốt, nếu là giả sẽ chuyển sang màu xanh. Đối với yến huyết, khi nhúng một ít vào nước trà, nếu là yến giả sẽ đen sẫm lại.Tổ yến sào xuất xứ ở vùng giáp biển sẽ sạch và có chất lượng hơn