Những ngộ nhận sai lầm về yến huyết của nhiều người

Từ thời vua chúa, Tổ yến sào được coi là món ăn cao lương mỹ vị, quý hiếm. Qua thời gian, giá trị của tổ yến sào ngày càng được chứng minh nhiều hơn không chỉ về mặt dinh dưỡng mà cả về mặt y học

Sự thật về màu đỏ của yến huyết

Về mặt thực phẩm, yến sào được liệt vào nhóm cao lương mỹ vị, là 1 trong 8 món ăn nổi tiếng được gọi là bát trân, cùng với bào ngư, hải sâm, vây cá mập, đế chân voi, bàn tay gấu… Cuốn “Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam”, ghi rõ, chim yến hàng còn được gọi là hải yến, én biển, yến oa. Ngày xưa, chỉ có vua chúa mới được dùng loại yến huyết “Vua Minh Mạng và Tần Thủy Hoàng ăn yến thay cơm hằng ngày”.

Tổ yến sào bình thường đã quý như vậy, với tổ yến sào huyết, giá trị bổ dưỡng, quý hiếm được cổ nhân, người đời và trong các y văn ghi nhận “ác liệt” gấp nhiều lần. Tổ yến sào huyết có màu đỏ tươi, mép có viền trắng được xếp vào loại thượng hạng. Theo những người thợ sào chĩa, loại tổ yến sào này rất hiếm gặp, thường mỗi vụ thu hoạch chỉ được vài trăm tổ mà thôi.

Dân gian lưu truyền rằng tổ yến sào huyết nên hình hài bởi do chim yến thổ huyết mà nên. Lại có không ít con buôn yến sào theo kiểu “chợ đen” ở Nha Trang râm ran rằng sau khi làm ra chiếc tổ đầu tiên, chưa kịp ở yên thì đôi yến hàng bị “chĩa tổ”. Để có nơi ẩn thân, yến hàng phải nhả dãi tạo tổ mới và lại bị “bứng”. Đến lần thứ 3, trong tình cảnh chẳng đặng đừng, đôi yến phải khạc dãi lẫn máu tạo tổ. Nên tổ yến sào huyết có màu đỏ và vô cùng bổ dưỡng!

Thực tế mà chúng tôi ghi nhận, yến huyết bổ thì rất bổ nhưng không phải là do tinh huyết của loài chim yến mà ra, như lâu nay người ta đồn đãi và lầm tưởng vô tội vạ! Theo các nhà khoa học và từ tâm tình của những người thợ sào chĩa, mới biết tổ yến sào có màu đỏ là do vách đá nơi chim yến làm tổ có nhiều oxyd sắt. Do có sự trao đổi chất nên tổ yến sào nguyên thủy từ màu trắng chuyển đỏ và chứa nhiều nguyên tố vi lượng. Cũng nhờ vậy mà tổ yến sào huyết có màu đỏ bất thường và bổ dưỡng hơn các loại tổ yến sào khác.

Dù là hàng hiếm nhưng vẫn được bán tràn lan

Dù khác biệt về cách lý giải (khoa học và những người thợ sào chĩa khẳng định tổ yến sào huyết được tạo từ đá có nhiều chất sắt, dân gian lưu truyền yến huyết kết tinh từ tinh huyết của loài chim yến hàng) nhưng điểm chung là đông tây kim cổ đều ghi nhận yến huyết không phải hiếm mà là rất hiếm. Vấn đề ở chỗ hiện nay, mặt hàng “quý tộc” quý và hiếm này được bày bán bừa bãi, bán tràn lan, ai đó muốn mua bao nhiêu cũng có và được bán với đủ loại giá theo kiểu thượng vàng hạ cám! Và cũng vì yến huyết đắt nhất trong các loại tổ yến sào, mỗi ký lô nếu đúng chất lượng lên đến hơn 100 triệu đồng nên phường gian bày ra trăm mưu ngàn kế, bung bán yến huyết có nguồn gốc trời ơi và hậu quả là có nhiều, rất nhiều người sụp bẫy, vừa mất tiền vừa nạp độc chất vào người mà họ cứ ngỡ đó là… siêu biệt dược!

Vấn đề ở chỗ “vàng trắng” vốn đã hiếm, tổ yến sào huyết còn hiếm gấp trăm lần vậy lấy ở đâu ra mà người ta bày bán tràn lan,  mua lúc nào cũng có, mua bao nhiêu cũng được?!

Yến sào đã đi vào lịch sử ẩm thực từ lâu, được y học cổ truyền lẫn y học hiện đại đánh giá cao về những tính năng bổ dưỡng, đặc biệt tốt cho những người mới ốm dậy, người có thể trạng gầy yếu suy nhược, người cao tuổi, trẻ em bị suy dinh dưỡng. Tổ yến sào cũng được ghi nhận giúp tăng cường khí lực, chữa các bệnh về đường hô hấp, có lợi cho da, giúp tiêu hóa và giúp ăn ngon…. Tuy nhiên, không phải hễ tổ yến sào tốt thì ai dùng cũng tốt. Các lương y cho rằng tổ yến sào, bất kể đó là yến huyết thì người có phế vị hư nhược, đàm thấp và người bị bệnh nặng quá thì không nên dùng.